به گزارش گذراقتصاد،در شرایطی که بازار ارز و طلای ایران با نوسانات شدید و التهاب مواجه است، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در راستای مدیریت این نوسانات، اقدام به پیش‌فروش یک‌میلیون قطعه سکه بهار آزادی در بازه زمانی ۲۸ تا ۳۰ بهمن‌ماه ۱۴۰۳ کرده است. این طرح به هر فرد ایرانی بالای ۱۸ سال اجازه می‌دهد تا سقف ۶ قطعه سکه شامل یک سکه تمام، دو نیم‌سکه و سه ربع‌سکه بهار آزادی را پیش‌خرید نماید. تحویل سکه‌ها در سه موعد ۳۱ خرداد، ۳۰ مرداد و ۳۰ مهر ۱۴۰۴ برنامه‌ریزی و به‌عنوان یک سیاست اقتصادی مطرح‌شده است. این گزارش به بررسی تأثیرات احتمالی این سیاست بر قیمت سکه در سال ۱۴۰۴ و تبعات اقتصادی آن می‌پردازد. همچنین، سناریوهای مختلفی برای پیش‌بینی نتایج این سیاست ارائه می‌شود.
وضعیت فعلی بازار
قیمت دلار: در حال حاضر، قیمت دلار به حدود ۹۲ هزار تومان رسیده است.
قیمت سکه: قیمت سکه بهار آزادی نیز به ۷۵ میلیون تومان افزایش‌یافته است.
التهاب بازار: نوسانات شدید در بازار ارز و طلا باعث ایجاد نگرانی‌های گسترده در میان مردم از منظر کوچک‌تر شدن سفره‌ها و سختی در تأمین معیشت مالی خانوارها و فعالان اقتصادی در راستای تولید و عرصه محصولات و قیمت تمام‌شده و فشارهای بعد ناشی از تورم شده است.
اهداف و مزایای طرح پیش‌فروش سکه
کنترل نقدینگی و مهار تورم: با جذب نقدینگی موجود در جامعه از طریق پیش‌فروش سکه، بانک مرکزی می‌تواند فشار تقاضا را کاهش داده و از افزایش بی‌رویه قیمت‌ها جلوگیری کند.
تثبیت بازار طلا و ارز: عرضه گسترده سکه‌های پیش‌فروش می‌تواند به تعادل عرضه و تقاضا در بازار طلا کمک کرده و از نوسانات شدید قیمتی جلوگیری نماید.
افزایش اعتماد عمومی: اجرای موفقیت‌آمیز این طرح می‌تواند اعتماد عمومی به سیاست‌های پولی و ارزی دولت را تقویت کرده و از هجوم سرمایه‌ها به بازارهای غیرمولد جلوگیری کند.
تأثیرات احتمالی بر قیمت سکه در سال ۱۴۰۴
با توجه به قیمت‌های تعیین‌شده برای سکه‌های پیش‌فروش، که حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد کمتر از نرخ بازار آزاد است، پیش‌بینی می‌شود این اقدام تأثیرات زیر را بر بازار سکه در سال ۱۴۰۴ داشته باشد:
کاهش حباب قیمتی: عرضه سکه باقیمت‌های پایین‌تر می‌تواند حباب قیمتی موجود در بازار را تخلیه کرده و قیمت‌ها را به سطوح منطقی‌تر نزدیک کند.
تعدیل قیمت‌ها در سررسید تحویل: با نزدیک شدن به موعدهای تحویل سکه‌های پیش‌فروش، احتمال افزایش عرضه در بازار وجود دارد که می‌تواند منجر به تعدیل و کاهش قیمت‌ها شود.
سناریوهای پیش‌بینی قیمت سکه در سال ۱۴۰۴
۱٫سناریوی خوش‌بینانه یا موفقیت نسبی سیاست: در صورت موفقیت کامل طرح پیش‌فروش و ثبات در بازار ارز، قیمت سکه در سال ۱۴۰۴ می‌تواند در محدوده ۵۵ تا ۶۵ میلیون تومان تثبیت شود. پس احتمالات ذیل قابل رخ دادن است.
کنترل قیمت سکه: اگر پیش‌فروش سکه به‌خوبی اجرا شود، ممکن است قیمت سکه در کوتاه‌مدت تا حدی کاهش یابد.
ثبات نسبی بازار: این سیاست می‌تواند به ثبات نسبی در بازار طلا و ارز کمک کند.
افزایش اعتماد عمومی: موفقیت این سیاست می‌تواند اعتماد عمومی به دولت را افزایش دهد.
۲٫سناریوی میانه یا شکست سیاست: اگرچه طرح پیش‌فروش اجرا شود، اما نوساناتی در بازار ارز و طلا رخ دهد، قیمت سکه ممکن است در بازه ۶۵ تا ۷۵ میلیون تومان نوسان کند. که می‌توان احتمالات ذیل را پیش‌بینی کرد.
عدم کنترل قیمت: اگر عرضه سکه نتواند تقاضا را پوشش دهد، ممکن است قیمت سکه همچنان افزایش یابد.
افزایش التهاب بازار: شکست این سیاست می‌تواند باعث افزایش التهاب و نوسانات بیشتر در بازار شود.
کاهش اعتماد عمومی: شکست این سیاست می‌تواند اعتماد عمومی به دولت را کاهش دهد.
۳٫سناریوی بدبینانه یا تأثیرات بلندمدت: در صورت ناکافی بودن تأثیر طرح پیش‌فروش و ادامه نوسانات شدید در بازار ارز، احتمال افزایش قیمت سکه به بالای ۷۵ میلیون تومان وجود دارد. که می‌توان احتمالات ذیل را مطرح کرد.
تورم: اگر این سیاست به‌درستی اجرا نشود، ممکن است به افزایش تورم منجر شود.
رشد اقتصادی: در بلندمدت، این سیاست می‌تواند بر رشد اقتصادی تأثیر بگذارد، به‌ویژه اگر باعث کاهش نوسانات بازار شود.
تبعات اقتصادی و کارایی سیاست پیش‌فروش سکه
۱٫جمع‌آوری نقدینگی سرگردان: این طرح می‌تواند بخشی از نقدینگی سرگردان را جذب کرده و از ورود آن به بازارهای سفته‌بازی جلوگیری کند.
۲٫کاهش فشار تقاضا در بازار آزاد: با تأمین تقاضای سرمایه‌گذاران از طریق پیش‌فروش، فشار تقاضا در بازار آزاد کاهش‌یافته و به تثبیت قیمت‌ها کمک می‌کند.
۳٫تقویت ذخایر طلای بانک مرکزی: اجرای این طرح می‌تواند به افزایش ذخایر طلای بانک مرکزی و تقویت پشتوانه پول ملی منجر شود.
۴٫تأثیر بر تورم: اگر این سیاست موفق باشد، می‌تواند به کاهش تورم کمک کند. در غیر این صورت، ممکن است تورم افزایش یابد.
۵٫تأثیر بر بازار ارز: کنترل قیمت سکه می‌تواند به ثبات در بازار ارز کمک کند.
۶٫تأثیر بر سرمایه‌گذاری: ثبات در بازار طلا و ارز می‌تواند به افزایش سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصاد کمک کند.
پیشنهاد‌ها
- نظارت دقیق: دولت باید به‌دقت بر اجرای این سیاست نظارت کند و در صورت لزوم، اقدامات اصلاحی انجام دهد.
- شفافیت: افزایش شفافیت در اجرای این سیاست می‌تواند به افزایش اعتماد عمومی کمک کند.
- برنامه‌ریزی بلندمدت: دولت باید برنامه‌ریزی بلندمدتی برای کنترل بازار ارز و طلا داشته باشد.
نتیجه‌گیری
طرح پیش‌فروش سکه طلا توسط بانک مرکزی، در صورت اجرای صحیح، مؤثر و همراهی باسیاست‌های مکمل در حوزه ارز و اقتصاد کلان، می‌تواند به تثبیت بازار طلا، کنترل نقدینگی و مهار تورم کمک شایانی کند. بااین‌حال، موفقیت این سیاست مستلزم نظارت دقیق، شفافیت در اجرا و هماهنگی با سایر نهادهای اقتصادی است و شکست این سیاست می‌تواند به افزایش التهاب و نوسانات بازار منجر شود.
این گزارش با استناد به اطلاعات منتشرشده در تارنمای رسمی مرکز مبادله ارز و طلای ایران و تحلیل‌های اقتصادی موجود تهیه‌شده است.
