به گزارش پایگاه خبری گذر اقتصاد، بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، شاخص مدیران خرید (تعدیل فصلی نشده) برای کل اقتصاد ایران در دی‌ماه عدد ۴۱.۸۹ محاسبه شده است که در مقایسه با آذرماه با کاهش شدیدی روبرو بوده و به‌استثنای فروردین هر سال و اسفند ۹۸(شروع کووید) کمترین مقدار شامخ از ابتدای شروع طرح تاکنون محسوب می‌شود.
شامخ در یک طیف از صفر تا ۱۰۰ دسته بندی می‌شود و هرچه این عدد به ۱۰۰ نزدیک‌تر باشد، نشان دهنده رونق در اقتصاد و هرچه از ۵۰ پایین‌تر باشد، نشان دهنده خطرات رکود در اقتصاد کشور است.
نظرسنجی از بنگاه‌های اقتصادی حاکی از این است که این رکوردشکنی در سقوط شامخ کل اقتصاد ناشی از عواملی نظیر رشد هزینه‌ها ناشی از تورم و تنش نرخ ارز و… است که پیش از این نیز بنگاه‌های اقتصادی را در تنگنا قرار داده بود؛ اما این بار چالش کمبود انرژی نیز به معادله اضافه شده است.
بررسی اطلاعات شامخ کل اقتصاد در دی‌ماه امسال نشان می‌دهد که شاخص میزان فعالیت‌های کسبوکار و همچنین شاخص سرعت انجام و تحویل سفارش در این ماه شدیدترین کاهش را در سری زمانی ۴۰ دوره (بدون در نظر گرفتن فروردین هر سال و اسفند ۹۸) داشته‌اند و هم‌زمان شاخص میزان سفارشات جدید مشتریان به پایین‌ترین میزان در ۱۸ ماه اخیر، شاخص موجودی مواد اولیه یا لوازم خریداری‌شده به کمترین مقدار در ۲۷ ماه اخیر، شاخص میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی به کمترین مقدار ۱۰ ماهه و شاخص قیمت خرید مواد اولیه و لوازم مورد نیاز به بالاترین نرخ در هفت ماهه گذشته رسیده است.
شاخص میزان فعالیت‌های کسبوکار در دی‌ماه (۳۹.۴۸) محاسبه شده است و شدیدترین کاهش را در سری زمانی ۴۰ دوره (بدون در نظر گرفتن فروردین هرسال و اسفند ۹۸) داشته است. فعالیت‌ها در هر سه بخش اصلی اقتصاد کاهش داشتند. افزایش قابل‌توجه هزینه نهاده‌های ناشی از صعود نرخ ارز و تعطیلی به دلیل قطعی‌های ناشی از کمبود انرژی باعث افت شدید میزان فعالیت‌ها شده است.
شاخص میزان سفارشات جدید مشتریان در دی‌ماه (۴۰.۸۲) به‌شدت کاهش یافته و طی ۱۸ ماه اخیر از مرداد ۱۴۰۰ (به‌غیراز فروردین‌ماه) کمترین مقدار خود را ثبت کرده است، درحالی‌که هر سه بخش اقتصادی با کاهش تقاضا روبرو بوده‌اند بخش خدمات و کشاورزی شدیدترین نرخ کاهش را داشته است. شرایط اقتصادی-سیاسی جامعه بر شدت کاهش نرخ سفارشات جدید مشتریان تأثیرگذار بوده است.
شاخص سرعت انجام و تحویل سفارش (۴۳.۳۵) به کمترین مقدار خود طی چهل دوره (بدون در نظر گرفتن اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹) اجرای طرح رسیده است. کمبود انرژی و تعطیلی شرکت‌ها و صعود ارز و افزایش هزینه تأمین نهاده‌های موردنیاز باعث کندی شدید فعالیت‌ها شده است.
شاخص موجودی مواد اولیه یا لوازم خریداری‌شده در دی‌ماه (۳۹.۵۴) طی ۲۷ ماه اخیر از آبان ۹۹ (به‌غیراز فروردین‌ماه هرسال) شدیدترین نرخ کاهش را داشته است. صعود قابل‌توجه نرخ ارز و قیمت‌های داخلی باعث شده تا فشار هزینه‌های نهاده‌های تولید برای کسب‌وکارها به‌شدت افزایش یابد و متعاقباً شرکت‌ها در زنجیره تأمین مواد مورد نیاز با مشکل روبرو باشند.
شاخص میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی در دی‌ماه (۴۶.۶۲) به‌شدت کاهش داشته و طی ۱۰ ماه اخیر از فروردین به کمترین مقدار خود رسیده است. بیشترین کاهش این شاخص در بخش خدمات و کشاورزی بوده است. شدت کاهش سفارشات و فشار هزینه نهاده‌ها بر تصمیمات شرکت‌ها در کاهش جذب نیروی کار جدید تأثیرگذار بوده است.
شاخص قیمت خرید مواد اولیه و لوازم مورد نیاز در دی (۸۵.۲۶) به‌شدت افزایش داشته و به بالاترین نرخ هفت ماهه خود از خردادماه رسیده است. این در حالی است که شرکت‌ها با نرخ بسیار ملایم‌تری از نرخ افزایش قیمت نهاده‌ها، قیمت محصولات تولیدشده یا خدمات ارائه‌شده (۵۹.۶۱) را افزایش می‌دهند و این شاخص نیز بالاترین مقدار شش ماهه خود از مردادماه را ثبت کرده است.
شاخص میزان فروش کالاها یا خدمات در دی‌ماه (۴۳.۳۱) برای چهارمین ماه پیاپی در رکود بوده است و بیشترین نرخ کاهش سه ماهه اخیر را داشته است. به عقیده فعالان اقتصادی، تضعیف تقاضای بازار با کاهش قدرت خرید و افزایش نرخ ارز و عدم اطمینان از شرایط و همچنین کمبود انرژی، شرکت‌ها را در دی‌ماه با کاهش فروش روبرو کرده است. درحالی‌که در هر سه بخش با کاهش روبرو بوده اما فروش بخش صنعت با نرخ شدیدتری کاهش داشته است.
شاخص انتظارات در ارتباط با میزان فعالیت اقتصادی در ماه آینده (۵۲.۷۰) خوش‌بینی ضعیف کسب‌وکارها نسبت به بهبود فعالیت‌ها در ماه آینده نشان می‌دهد که البته فقط فعالان بخش صنعت انتظار بهبود فعالیت‌ها را دارند درحالی‌که در بخش ساختمان و خدمات و کشاورزی اعتماد کسب‌وکارها به بهبود فعالیت‌ها را برای ماه آینده کاهش داشته است.
